ÖTV oranları her yıl değişiklik gösterir. Bu değişiklikler ülkenin genel durumuna ve enflasyonuna göre belirlenir. ÖTV, bir malın matrahına yani vergisiz ilk fiyatına göre belirlenir. 2023 yılında ülkemizde otomobillerden alınan ÖTV için matrah sınırları artırıldı ve yeni vergi dilimleri eklendi. Siz de ÖTV indirimi hakkında daha fazla bilgi edinmek için aşağıdaki detaylara göz atabilirsiniz.
ÖTV yani Özel Tüketim Vergisi, belirli mal ya da ürünler üzerinden oran ya da maktu bazında alınan vergidir. Özel Tüketim Vergisi bir kez, mal ya da ürünün ilk satışı yapıldığında ödenir. Dolayısıyla ürün ya da malı ilk satın alan kişi ÖTV’yi ödemekle yükümlüdür. Bu mal ya da ürünün ikinci defa satışı yapıldığında ÖTV ödenmez. ÖTV söz konusu mal ya da ürünlerin niteliğine göre belirlenir, standart bir ÖTV oranı yoktur. ÖTV uygulanacak olan mal ya da ürünler 4760 sayılı kanuna ekli dört ayrı listede yer alır.
Özel Tüketim Vergisinin hangi ürünlerde uygulandığı merak konusudur. ÖTV yani Özel Tüketim Vergisi adından da anlaşılacağı üzere özel, yani lüks tüketim ve kullanımlara yansıtılır. Bu tüketim ve kullanımlara otomobiller, lüks satın alımlar ve çevreye zarar veren mal ya da ürünler örnek olarak gösterilebilir. ÖTV yansıtılan ürün ya da malların tamamı 4760 sayılı kanuna eklenmiş olan dört listede yer alır. 2023 yılında Özel Tüketim Vergisine tabi tutulan ürün ya da mal grupları şu şekildedir:
● Lüks arabalar
● Mücevherler
● Lüks ev eşyaları ve mobilyalar
● Lüks beyaz eşyalar
● Kürk gibi lüks giysiler
● İnsan sağlığına zararlı olduğu düşünülenler (tütün, alkol)
● Çevreye zarar veren lüks ürünler (benzin, kömür)
Özel Tüketim Vergisi, yıllardır ülkemizde uygulanan bir vergi çeşididir. Özel Tüketim Vergisi Türkiye’de ilk olarak 1 Ağustos 2002 tarihinde 4760 sayılı kanunun 19. maddesinin (c) bendi hükmüne göre yürürlüğe girmiştir. Bu tarihten itibaren ÖTV oranları belirli aralıklarla değiştirilir. Bu değişiklikler kimi zaman ÖTV oranlarını artırırken kimi zaman azaltır. ÖTV oranlarının azaltılması alım gücünü artırır ve satın alımları kolaylaştırır.
ÖTV’nin hesaplanmasında farklı standartlar bulunur. Bir mal ya da ürün için ödenecek olan ÖTV oranı, söz konusu malın ya da ürünün niteliğine karşılık gelen ÖTV oranı kullanılarak hesaplanır. Bu ÖTV oranları ilgili bakanlıklar tarafından belirlenir. ÖTV hesaplamalarında baz alınan ÖTV oranları her yıl değişiklik gösterebilir.
Otomobillerde ÖTV hesaplaması ise aracın niteliğine göre yapılır. Aracın silindir hacmi ve sayısı ÖTV indirimi hesaplama aşamasında büyük rol oynar. Otomobilin matrah fiyatı yani vergisiz ücreti de ÖTV hesaplamalarında önem taşır. Araçlara ÖTV yüzde cinsinden yansıtılır ve bu yüzdeler de aracın silindir hacmine ve sayısına göre belirlenir.
ÖTV hesaplamalarında kullanılmak üzere belirlenmiş ÖTV yüzdeleri bulunur. Araçlar silindir hacim ve sayılarına göre bu yüzdelere yerleştirilir. Örneğin motor silindir hacmi 1600 cm³’e kadar olan, matrahı da 120.000 TL - 150.000 TL arasında olan bir araca %50 oranında ÖTV ve %18 oranında KDV yansıtılır.
Engelli bireyler yaptıkları satın alımlarda ÖTV ödemezler. Araçlarda engelli ÖTV indirimi farklı oranlara göre yapılır. Bireyin engellilik oranı %40-89 arasında ise satın alımlarda %26.3 oranında ÖTV uygulanır. Engellilik oranı %90 ve üstü olan bireyler ise ÖTV’den tamamen muaftır.
Özel Tüketim Vergisi günümüzde dünya çapında birçok ülkede alınmaktadır. ÖTV’nin hesaplanma şekli ise ülkeden ülkeye göre değişiklik gösterir. Bazı ülkeler düşük oranlarda ÖTV alırken bazıları oldukça yüksek ÖTV ücretleri ödenmesini zorunlu kılar. Günümüzde ÖTV, OECD üyesi ülkelerde de uygulanmaktadır. Bu ülkeler arasında; ABD, İngiltere, Hollanda, Avusturya, Kanada, Fransa, Almanya, Belçika, İtalya, Danimarka, İrlanda, İsviçre, Yunanistan, İsveç, İspanya, Norveç, İzlanda ve Portekiz yer alır.
Türkiye’de ÖTV’nin alınma amacı, lüks tüketimleri kısıtlayarak yurt dışına para çıkışını engellemektir. 25 Kasım 2016 tarihinde, ülkemizde ÖTV hesaplamalarına, mal ya da ürünün matrah fiyatı da eklendi. Böylece ÖTV yansıtılan ürünlerin vergilendirme oranları da çeşitlendi. Örneğin 2016 yılında motor hacmi 2000 cc ve üzeri olan bir araçtan %160 oranında vergi alınırken, 2020 yılında bu oran %220’ye çıkarılmıştır.
2023 yılında yapılan ÖTV düzenlemesi ile birlikte, ÖTV hesaplamasında kullanılan vergi oranlarında değişikliğe gidildi. Aynı zamanda kullanılan vergi dilimlerinin sayısı da arttı. Önceden ÖTV hesaplamalarında 3 vergi dilimi kullanılırken, 2023 yılında bu sayı 5 vergi dilimine çıkarıldı. Önceden %45, %50 ve %80 olmak üzere 3 vergi dilimi kullanılıyorken, 2023 yılında yapılan düzenleme ile birlikte bu vergi dilimlerine %60 ve %70 de eklendi. Bu sayede araçlarda ÖTV indirimi hesaplamalarında daha çeşitli seçenekler oluştu. Örneğin 2021 yılında motor hacmi 1600 cc ve altında olan, matrah fiyatı ise 92.000 TL- 150.000 TL arası olan bir araç, %50 oranında ÖTV’ye tabi tutuluyorken. 2023 yılında bu niteliklerdeki bir araç, %45 oranında ÖTV’ye tabi tutulmaktadır, dolayısıyla %5’lik bir ÖTV indirimi söz konusu olmuştur.
2023 genelinde ÖTV oranları ise şu şekildedir:
Silindir hacmi 1600 cc’ye kadar olan araçlar için:
● Matrah fiyatı 120.000 TL ve altı olan araçlar için: %45
● 120-150 bin TL arasındaki araçlarda: %50
● 150-175 bin TL civarındaki araçlarda: %60
● 175-200 bin TL arasında olan araçlar için: %70
● Bu kriterlerin dışında kalan araçlar için: %80
Silindir hacmi 1600 cc ile 2000 cc arasında olan araçlar için:
● Matrah fiyatı 170 bin TL’yi aşmayan araçlar için: %130
● 170 bin TL ve üzerindekiler için: %150
Silindir hacmi 2000 cc ve üzerinde olan araçlar için:
• Matrah sınırı olmaksızın %220
Vergi dışında, aracınızın başına gelebilecek olumsuz durumlarda karşınıza çıkması muhtemelen olan masraflardan kurtulmak için kasko poliçesi yaptırmanız önerilmektedir.
